Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο Μίνωας ήταν γιος του Δία και της Ευρώπης. Μετά την αρπαγή της Ευρώπης από τη Συρία ο Δίας τη μετέφερε στην Κρήτη. Εκεί απέκτησε μαζί της τρείς γιούς, το Μίνωα, το Ραδάμανθυ και το Σαρπηδόνα. Ο Δίας ωστόσο, όπως ήταν αναμενόμενο δεν έμεινε με την Ευρώπη και τους γιούς τους. Ωστόσο η Ευρώπη και τα τρία αγόρια βρήκαν άσυλο στη αυλή του βασιλιά της Κρήτης Αστέριου, ο οποίος τελικά παντρεύτηκε την Ευρώπη και ουσιαστικά υιοθέτησε το Μίνωα και τα αδέρφια του.
Ο Μίνωας μεγαλώνοντας παντρεύτηκε την Πασιφάη και μαζί της απέκτησε τέσσερεις γιούς, τον Ανδρόγεω, το Δευκαλίωνα, το Γλαύκο και τον Κατρέα και τέσσερεις κόρες, την Ακάλλη ή Ακαλλίδα, την Αριάδνη, τη Φαίδρα και τη Ξενοδίκη.
Μετά το θάνατο του Αστέριου ο Μίνωας διεκδίκησε το θρόνο του. Προκειμένου να κάμψει τις αντιστάσεις των Κρητών, ισχυρίστηκε ότι οι θεοί του είχαν ήδη παραχωρήσει τη θέση αυτή. Για να αποδείξει μάλιστα του λόγου το αληθές είπε ακόμη, ότι οι θεοί θα του έστελναν ότι τους ζητούσε. Στη συνέχεια έκανε θυσία στον Ποσειδώνα και του ζήτησε να βγει από τη θάλασσα ένας λευκός ταύρος. Δεσμεύτηκε μάλιστα ότι θα θυσίαζε τον ταύρο. Συνεπαρμένος όμως από την ομορφιά του ζώου απέφυγε να τηρήσει την υπόσχεσή του. Θυσίασε μάλιστα έναν άλλο ταύρο στη θέση του, νομίζοντας ότι θα κατόρθωνε να ξεγελάσει τον θεό της θάλασσας.
Η τιμωρία του Μίνωα δεν άργησε να έρθει. Ο Ποσειδώνας, ή κατ' άλλους η Αφροδίτη, έκανε την Πασιφάη να ερωτευτεί τον ταύρο, ο οποίος είναι γνωστός και ως ταύρος της Κρήτης. Με τη βοήθεια του Δαίδαλου η Πασιφάη μπήκε σε μία ξύλινη κατασκευή, σκεπασμένη με δέρματα, προκειμένου ο ταύρος να την περάσει για αγελάδα. Από την ένωση του ταύρου και της Πασιφάης γεννήθηκε ένα παιδί-τέρας, το οποίο ονομάστηκε Αστερίων αλλά λόγω της μορφής του έγινε γνωστό ως Μινώταυρος.
Ο Μίνωας παρουσιάζεται σε αρκετούς μύθους σαν διεφθαρμένος άντρας και καθόλου πιστός σύζυγος. Η συμπεριφορά του αυτή όπως ήταν αναμενόμενο ενοχλούσε την Πασιφάη, η οποία επιθυμούσε να τον εκδικηθεί. Λέγεται μάλιστα ότι του είχε δώσει ένα ποτό, που τον έκανε όταν έβλεπε άλλη γυναίκα να της ρίχνει στο στήθος άγρια ζώα, που την κατασπάρασσαν. Με βάση τον ίδιο μύθο, ο Μίνωας απαλλάχτηκε από το βάρος αυτό όταν ερωτεύτηκε την Πρόκριδα, ερωμένη του Κέφαλου. Η Πρόκρις έδωσε στο Μίνωα το αντίδοτο κι έτσι εξουδετερώθηκαν οι δυσμενείς επιδράσεις.
Μαύρη σελίδα στη βασιλεία του Μίνωα απετέλεσε ο θάνατος του γιού του Ανδρόγεω. Ο Ανδρόγεως είχε μεταβεί στην Αθήνα προκειμένου να λάβει μέρος στα Παναθήναια. Κατόρθωσε μάλιστα να νικήσει σε όλα τα αθλήματα, προκαλώντας έτσι το φθόνο των Αθηναίων. Προκειμένου να απαλλαγούν από αυτόν, τον έστειλαν να εξοντώσει τον γνωστό ταύρο της Κρήτης, ο οποίος είχε πλέον καταλήξει στο Μαραθώνα. Ο νεαρός απέτυχε και ο ταύρος τον θανάτωσε. Με βάση άλλη εκδοχή, οι Αθηναίοι έστειλαν το νέο σε θανάσιμη ενέδρα. Όταν ο Μίνωας πληροφορήθηκε το χαμό του γιού του βρισκόταν στην Πάρο, όπου πραγματοποιούνταν θυσίες προς τιμή των Χαρίτων. Η πρώτη του αντίδραση ήταν να αφαιρέσει το λουλουδένιο στεφάνι, που φορούσε στο κεφάλι του και να διατάξει τους αυλητές να σταματήσουν να παίζουν. Ωστόσο συνέχισε μέχρι τέλους τη θυσία. Από τότε η συγκεκριμένη θυσία γινόταν χωρίς συνοδεία μουσικής. Στη συνέχεια ο Μίνωας εκστράτευσε εναντίον της Αθήνας προκειμένου να εκδικηθεί τον άδικο θάνατό του γιου του.
Πρώτος σταθμός της εκστρατείας αυτής ήταν τα Μέγαρα. Εκεί βασίλευε ο Νίσος, γιος του Πανδίονα. Ο Νίσος είχε στο κρανίο του μία τρίχα πορφυρού χρώματος, η οποία ήταν συνδεδεμένη με τη ζωή του. Η κόρη του Σκύλλα όμως ερωτεύτηκε το Μίνωα και έτσι έκοψε την τρίχα. Το αποτέλεσμα ήταν ο Νίσος να πεθάνει και τα Μέγαρα να καταληφθούν. Όταν όμως η Σκύλλα πήγε υπερήφανη για το κατόρθωμά της στο Μίνωα, εκείνος την τιμώρησε για την προδοσία της. Την έριξε στη θάλασσα ή σύμφωνα με άλλη εκδοχή την έδεσε στην πρύμνη του πλοίου του όταν σαλπάρισε προς την Αθήνα.
Ο στρατός του Μίνωα ξεκίνησε την πολιορκία των Αθηνών, χωρίς όμως να μπορεί να κατορθώσει να την καταλάβει. Αυτό κράτησε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο Μίνωας τότε ζήτησε βοήθεια από τον πατέρα του . Ο Δίας έστειλε στην Αθήνα επιδημία και λιμό. Οι Αθηναίοι απελπισμένοι από την κατάσταση στράφηκαν στο μαντείο των Δελφών. Η απάντηση του μαντείου ήταν να ικανοποιηθεί οποιοδήποτε αίτημα του Μίνωα. Εκείνος τότε επέβαλε στην Αθήνα ένα φόρο αίματος. Συγκεκριμένα οι Αθηναίοι έπρεπε να στέλνουν κάθε χρόνο εφτά νέους και εφτά νέες για τροφή του Μινώταυρου.
Θησέας και Αριάδνη
Την τιμωρία των Αθηναίων έμελλε να σταματήσει ο γιος του βασιλιά της Αθήνας Αιγέα, ο Θησέας.
Ο Θησέας εξόντωσε το Μινώταυρο με τη βοήθεια της κόρης του Μίνωα, Αριάδνης,
την οποία και πήρε μαζί του φεύγοντας.
Δαίδαλος και Ίκαρος
Στο παλάτι του Μίνωα βρήκε όμως άσυλο και ο Αθηναίος εφευρέτης Δαίδαλος μετά την εξορία του από την Αθήνα. Ό Μίνωας αξιοποίησε το ταλέντο του Δαίδαλου, και ιδιαίτερα τις αρχιτεκτονικές του γνώσεις. Ένα από τα έργα του ήταν και ο περίφημος λαβύρινθος, όπου τοποθετήθηκε ο Μινώταυρος. Σύντομα όμως ο εφευρέτης έπεσε στη δυσμένεια του Μίνωα. Αιτία ήταν η βοήθεια που προσέφερε στην Αριάδνη δίνοντας της το μίτο για να βοηθήσει το Θησέα. Κατ' άλλους η βοήθεια που προσέφερε στην Πασιφάη προκειμένου να συνευρεθεί με τον ταύρο. Το αποτέλεσμα πάντως ήταν ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος να φυλακιστούν στο λαβύρινθο. Από εκεί κατόρθωσαν να δραπετεύσουν με τη χρήση φτερών, ο Ίκαρος όμως βρήκε τραγικό τέλος.
Μετά τη δραπέτευση του Δαίδαλου ο Μίνωας τον αναζήτησε προκειμένου να μην αποκτήσει άλλος τα μοναδικά έργα, που του είχε κατασκευάσει στην Κρήτη. Διέδιδε ότι αναζητούσε ένα τεχνίτη, ο οποίος να μπορεί να περάσει μία κλωστή μέσα από ένα όστρακο που είχε σχήμα κοχλία. Προσδοκούσε ότι μόνο ο Δαίδαλος μπορούσε να το κατορθώσει. Τελικά τον εντόπισε στη Σικελία, όπου είχε καταφύγει στην αυλή του βασιλιά της Καμικού, Κόκαλου. Ο Κόκαλος έδωσε το όστρακο στο Δαίδαλο, ο οποίος κατάφερε να περάσει την κλωστή σε αυτό αφού έδεσε στην άκρη της ένα μυρμήγκι ή μία μέλισσα.
Μόλις είδε την κλωστή περασμένη, ο Μίνωας ζήτησε από τον Κόκαλο να του παραδώσει το Δαίδαλο, γιατί μόνο αυτός θα μπορούσε να το επιτύχει. Ο Κόκαλος προσποιήθηκε ότι θα ενδώσει στο αίτημα του, όμως του ζήτησε πρώτα να συμμετάσχει σε ένα συμπόσιο που θα διοργάνωνε. Πριν το συμπόσιο ο Μίνωας θα έπρεπε να λουστεί. Οι κόρες του Κόκαλου του έριξαν καυτό νερό με αποτέλεσμα ο Μίνωας να βρει φρικτό θάνατο.
Νομοθετικό έργο και επικοινωνία με το Δία
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, ο Μίνωας ήταν πολύ σοφός και με αξιόλογο νομοθετικό έργο. Επιπλέον ο Όμηρος του πλέκει το εγκώμιο, κάτι που -σύμφωνα πάντα με τον Πλάτωνα- δεν συνήθιζε. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι ο Μίνωας έπαιρνε τους νόμους από τον ίδιο τον Δία κάθε εννιά χρόνια σε μια σπηλιά της Ίδης.
Κριτής στον Άδη
Η διοίκηση του Μίνωα θεωρήθηκε ανθρωπιστική και δίκαιη και γι' αυτό το λόγο, σύμφωνα με το μύθο, ορίστηκε ως ένας από τους κριτές του Άδη μαζί με τον αδερφό του Ραδάμανθυ και τον Αιακό. Ο Μίνωας όμως λάμβανε τις τελικές αποφάσεις.
Αντικρουόμενες απόψεις
Για την προσωπικότητα του Μίνωα υπάρχει μία σύγκρουση απόψεων. Κάποιοι μύθοι τον περιγράφουν σαν ένα διεφθαρμένο βασιλιά και άλλοι του αποδίδουν σημαντικό έργο, όπως για παράδειγμα τη νομοθεσία. Πιθανολογείται ότι τα υπερβολικά και δυσφημιστικά στοιχεία ενσωματώθηκαν προκειμένου να τονωθεί το πατριωτικό φρόνημα των Αθηναίων.Ο Μίνωας στην Αιγυπτιακή μυθολογία
Σύμφωνα με τον Αιγύπτιο ιερέα και συγγραφέα Μανέθων ο Μίνωας βασίλεψε στην Αίγυπτο πριν τον κατακλυσμό. Ο Μίνωας μαζί με τους επτά επόμενους βασιλείς - απογόνους του βασίλεψαν 253 έτη, η ηγεμονία τους ήταν μετά τη βασιλεία των θεών σε αυτή των ημίθεων. [1]πηγη