 | ||||||||||||||||
| Η οργή του Αχιλλέα ύστερα από την αρπαγή της Βρησηίδας από τον Αγαμέμνονα, όπως περιγράφεται σε αυτό το αρχαίο δοχείο, αποτελεί την αρχή της Ιλιάδας. | ||||||||||||||||
Οι λεπτομέρειες που διασώζονται είναι πολύ λίγες. Δεν γνωρίζουμε καν τον ακριβή αιώνα στον οποίο έζησε, και είναι δύσκολο να πούμε με απόλυτη βεβαιότητα πότε έγραψε την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Οι αρχαίοι Έλληνες αποδίδουν και τα δύο έπη στον ίδιο άνθρωπο και διαθέτουμε ελάχιστα στοιχεία που θα μας έκαναν να αμφισβητήσουμε τις πηγές τους, αλλά η αβεβαιότητα είναι ένα συχνό χαρακτηριστικό στα συμπεράσματα των μελετητών που κατα καιρούς καταπιάστηκαν με τον Όμηρο. Οι Έλληνες τον θεωρούν ως τον μεγαλύτερο και τον πρώτο ποιητή τους. Μάλιστα, η μελέτη του Ομήρου ήταν απαραίτητη για όλους τους Έλληνες μαθητές κατά την αρχαιότητα, και οι ήρωές του λατρεύτηκαν σε πάρα πολλά μέρη της Ελλάδας. Παρ’ όλο που οι Έλληνες αναγνώρισαν και άλλους ποιητές που έγραψαν πριν από τον Όμηρο, κανένα από τα έργα αυτά δεν διασώθηκαν. Πιθανότατα να χάθηκαν ή απλώς να αποτελούσαν προφορικές αναφορές που ποτέ δεν καταγράφηκαν. Ο Όμηρος ίσως να έγραψε στην περίοδο μεταξύ της παράδοσης της προφορικής ποίησης και της ανακάλυψης της γραφής. Κείμενα της Ιλιάδας και της Οδύσσειας υπάρχουν τουλάχιστον από τον 6ο αιώνα π.Χ. και πιθανότατα και πριν. Τα δύο επικά ποιήματα απέκτησαν επίσης παραστατική μορφή: κατά τη διάρκεια των αιώνων, επαγγελματίες καλλιτέχνες έβγαζαν τα προς το ζειν τους απαγγέλοντας Όμηρο και αναπαριστώντας τα έπη στο κοινό. Παρ' όλα αυτά, είναι αδύνατο να σκιαγραφήσουμε με απόλυτη βεβαιότητα πότε έζησε ο Όμηρος. Ο Ερατοσθένης τοποθετεί το τέλος του Τρωικού Πολέμου στο 1184 π.Χ. Ο μεγάλος Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος θεωρεί ότι το Ίλιον έπεσε το 1250 π.Χ. Αυτές οι ημερομηνίες προέκυψαν κατά προσέγγιση. Οι Έλληνες ιστορικοί συνήθως χρησιμοποιούσαν την γενεαλογία και την εκτίμηση όταν προσπαθούσαν να ορίσου ημερομηνίες γεγονότων που διαδραματίσθηκαν στο μακρινό παρελθόν. Αλλά οι Έλληνες ιστορικοί δεν ήταν καθόλου σίγουροι για το διάστημα που έζησε ο Όμηρος. Μερικοί λένε ότι ήταν σύγχρονος της Ιλιάδας, ενώ άλλοι τοποθετούν την ύπαρξή του περισσότερα από εξήντα, εκατό, ή και περισσότερα χρόνια αργότερα. Ο Ηρόδοτος εκτιμάει ότι ο Όμηρος έζησε και έγραψε τα έργα του τον 9ο αιώνα π.Χ. Πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι ο Όμηρος έζησε στη Χίο, ενώ μερικοί πιστεύουν ότι είναι γόνος της της Ελληνικής Μικρασιατικής πόλης-κράτους της Σμύρνης. Όλες οι παραδοσιακές πηγές υποστηρίζουν ότι ήταν τυφλός. Πράγματι, μερικοί μελετητές πιστεύουν ότι το όνομα «Όμηρος» ήταν ένας κοινός όρος ονομασίας για τυφλούς ανθρώπους που περιπλανιόντουσαν στην χώρα απαγγέλοντας ποίηση. Εξαιτίας της έλλειψης πληροφοριών σχετικά με τον ιστορικό Όμηρο, πολλοί μελετητές εστιάζονται στα ποιήματά του θεωρώντας τα το καλύτερο μέσο για να κατανοήσουν στοιχεία της ζωής του. Για παράδειγμα, από την περιγραφή του τυφλού αοιδού στην Οδύσσεια οι μελετητές υποθέτουν ότι ο Όμηρος ήταν τυφλός. Η απεικόνηση του τυφλού αοιδού που ήταν στην υπηρεσία των τοπικών βασιλιάδων δίνει την πληροφορία σχετικά με το πως ο ποιητής εξασκούσε την τέχνη του. Αυτό που είναι αναμφισβήτητο είναι ότι τα έργα του Ομήρου αποδείχτηκαν ότι είχαν μεγάλη επιρροή, όχι μόνο για τους ποιητές των αρχαίων χρόνων αλλά και για τους πιο σύγχρονους ποιητές της Δυτικής λογοτεχνίας. Κατά τη διάρκεια της χιλιετούς μελέτης σχετικά με τον Όμηρο και το έργο του, πολλά στοιχεία άλλαξαν ξανά και ξανά. Πολλές φορές κατά τη διάρκεια των αιώνων, οι μελετητές κατέληξαν στο αποτέλεσμα ότι ήταν απλά ένας “αναμεταδότης”, ή ότι δεν υπήρξε ποτέ, και τα έπη αποδίδονται σε προγενέστερες γενιές ποιητών. Οι σύγχρονοι μελετητές, όμως, τείνουν να αποδεχτούν ότι η Ιλιάδα και η Οδύσσεια είναι περισσότερο από αμαλγάματα άλλων έργων που προέρχονται από την αρχαιότητα, και ότι υπήρξε πράγματι ένας εξαιρετικός ποιητής που είχε ταλέντο στο να δημιουργεί έπη με την μορφή που τα γνωρίζουμε σήμερα. Ένα ρεύμα μελετητών θεωρούν ότι ο Όμηρος ήταν ένας εξαιρετικός αοιδός που έζησε μεταξή του 8ου και του 7ου αιώνα π.Χ. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν ακόμη αμφιβολίες σχετικά με το εάν ο Όμηρος “κληρονόμησε” αρκετό από το υλικό του απο προγενέστερους αοιδούς. Οι περισσότεροι μελετητές πιστεύουν τώρα ότι ο Όμηρος ήταν ένας καινοτόμος και ένας αυθεντικός καλλιτέχνης όπως επίσης και ένας “αναμεταδότης”. Διάφορες θεωρίες απεικονίζουν τον Όμηρο σαν τον δάσκαλο της προφορικής ποίησης που χρησιμοποίησε την νέα ανακάλυψη να καταγράψει έπη σε μία κλίμακα που δεν είχε χρησιμοποιηθεί ποτέ ξανά. Υπάρχουν κομμάτια στην Ιλιάδα που μπορούν να θεωρηθούν ως ημιτελή. Αυτά μπορεί να θεωρηθούν ότι έχουν δουλευτεί ξανά και ξανά στη διάρκεια της ζωής του ποιητή. Ο Όμηρος μπορεί να συνέθεσε τα ποιήματά του χρησιμοποιώντας παλιό υλικό, γράφοντας και ανασυντάσσοντας, καθώς επίσης και βελτιώνοντας τα ποιήματά του προφορικά. Ελάχιστα πράγματα μπορούμε να ξέρουμε με βεβαιότητα. Αλλά και μέσα από τις λεπτομέρειες που υπάρχουν για την ζωή του Όμηρου, και που πιθανόν να παραμείνουν πάντα ένα αίνιγμα, τα εξαιρετικά έπη του είναι άθικτα. Τα έργα του σήμαναν την έναρξη ολόκληρης της Δυτικής λογοτεχνίας που ακολούθησε, και οι χαρακτήρες του και οι ιστορίες του άσκησαν επιρροή για τρεις χιλιάδες χρόνια. Τα ακριβή γεγονότα της ζωής του ποιητή προσθέτουν ελάχιστα στοιχεία σε όλον αυτόν τον θρύλο. Λέγεται ότι ο Μέγας Αλέξανδρος κοιμόταν με ένα αντίγραφο της Ιλιάδας κάτω από το μαξιλάρι του όταν ήταν παιδί, και το γεγονός ότι ο Αλέξανδρος δεν ήταν ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος που το έκανε, μαρτυράει την ιδιοφυία του Όμηρου όσο καμία βιογραφία, όσο λεπτομερής ή ολοκληρωμένη κι αν είναι. | ||||||||||||||||
ΠΗΓΗ